Kruiden Heel

Anijszaad heeft een natuurlijk zoete, warme smaak die doet denken aan drop. Het is een veelzijdige smaakmaker die zowel in zoete als hartige gerechten gebruikt kan worden. Over de hele wereld wordt anijszaad gebruikt in snoepgoed, en het wordt ook vaak toegevoegd aan likeuren, zoals Ouzo.
Je kunt anijszaad toevoegen aan brood, gebak, koekjes, fruit en peperkoek. In de Indische keuken is anijs onmisbaar in curry's en bij visgerechten, en het geeft een heerlijke smaak aan groenten zoals pompoen en wortel. In Nederland is het een traditie om anijszaad te gebruiken op beschuit met muisjes bij een geboorte.
Anijszaadthee kan helpen bij een zwaar gevoel na de maaltijd, omdat het verlichtend en ontspannend werkt.

Aroniabessen, ook wel zwarte appelbessen genoemd (Aronia melanocarpa), groeien aan compacte struiken van ongeveer 1 tot 3 meter hoog. De bessen hebben een diep paarse tot zwarte kleur.
Aroniabessen zijn bijzonder rijk aan anthocyaninen, de flavonoïden die de bessen hun kenmerkende kleur geven. Flavonoïden zijn plantenstoffen die de plant beschermen tegen ultraviolet licht, oxidatie en hitte. In vergelijking met blauwe bessen bevatten aroniabessen vier keer meer anthocyaninen.
De zwarte vruchten bevatten verschillende soorten anthocyanen. De natuurlijke functie van deze anthocyanen en andere polyfenolen is om het zaad van de aroniabes te beschermen tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Anthocyanen werken als natuurlijke antioxidanten.

De blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus) is niet alleen voedzaam, maar ook buitengewoon geliefd. Deze bessen zijn bijzonder laag in calorieën en worden vaak bestempeld als superfood. Hoewel ze weinig calorieën bevatten, zitten blauwe bosbessen boordevol gunstige voedingsstoffen, zoals antioxidanten zoals flavonoïden en anthocyanen. 
Bovendien bevatten ze een breed scala aan andere verbindingen, waaronder foliumzuur, vitamine A en C, carotenoïden, ellaginezuur en vezels. De specifieke anthocyanen in blauwe bosbessen dragen bij aan een normale werking van de ogen en bieden ondersteuning aan het hart en de bloedvaten.

Bramen zijn niet alleen heerlijk, maar ook buitengewoon voedzaam. Ze zitten boordevol essentiële voedingsstoffen en voedingsvezels. Deze donkerpaarse lekkernijen zijn een rijke bron van vitamine C, E, K, foliumzuur en mangaan, waardoor ze een belangrijke bijdrage leveren aan een gezond dieet.
De intense paarse kleur van bramen wordt veroorzaakt door anthocyanen, krachtige antioxidanten die onze cellen beschermen tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Maar het gaat verder dan dat. Bramen zijn bijzonder rijk aan fenolische zuren, die ook antioxidatieve eigenschappen hebben. Deze zuren, waaronder anthocyanen, ellaginezuur, rutine, galluszuur, quercetine, cyaniden, p-coumarinezuur en kaneelzuur, bieden tal van gezondheidsvoordelen.

Chia, ook bekend als Salvia hispanica, is een plant uit de lipbloemenfamilie, oorspronkelijk afkomstig uit Centraal- en Zuid-Mexico en Guatemala. De Azteken teelden deze plant al voordat Columbus Amerika ontdekte, en chiazaad werd gebruikt als betaalmiddel aan de heersers. Vandaag de dag wordt chia nog steeds gewaardeerd in Mexico en Guatemala; de gemalen zaden worden gebruikt in gerechten, terwijl hele zaden vaak worden toegevoegd aan voedzame drankjes.
Het belangrijkste doel van het kweken van chia is voor zijn zaden, die rijk zijn aan omega 3-vetzuren. Ongeveer 25-30% van het zaad bevat plantaardige olie, waaronder alfalinoleenzuur (ALA). De zaadjes van chia zijn klein en ovaal, met een diameter van ongeveer 1 mm, en hebben een kleurenpalet van bruin, grijs-zwart en wit.

Dillezaad heeft een verfrissende, kruidige smaak die doet denken aan anijs en venkel, en het is krachtiger van smaak dan dilletoppen. Hele dillezaden behouden hun aroma en smaak langer dan gemalen dillezaad. Ons gedroogde dillezaad is volledig natuurlijk en vrij van toevoegingen.
Dille is een onmisbare smaakmaker in de keuken en wordt vaak gebruikt bij het inmaken van groenten, bij zalm, mayonaise en aardappelsalade. Het is ook heerlijk in brood, stoofschotels, salades, soepen, op vis, erwten, bonen, wortelen, pompoen, bieten en aardappelen.

Het driekleurig viooltje (Viola tricolor) behoort tot de viooltjesfamilie (Violaceae) en is inheems in Europa, van Lapland tot aan het Middellandse Zeegebied, en zelfs in Siberië.
Deze plant, die eenjarig is maar soms ook meerjarig kan zijn, groeit tot een hoogte van 30 cm en heeft wortels die tot 45 cm diep kunnen gaan. De bloeiperiode strekt zich uit van mei tot oktober. De bloemen zijn minstens 1 cm breed, maar meestal groter, met een gemiddelde diameter van 1,5 cm.
Het driekleurig viooltje werd voor het eerst beschreven als een geneeskruid door Rembert Dodoens in 1554. Het werd traditioneel gebruikt bij kinderziekten en luchtwegaandoeningen. In Engeland was het populair voor de behandeling van hartkwalen, borstkrampen en pleuritis.

Fenegriek (Trigonella foenum-graecum), ook bekend als foenegriek, bokshoornklaver of Grieks hooi, staat bekend om zijn diverse gezondheidsvoordelen. Het kan helpen de eetlust te stimuleren, het immuunsysteem te ondersteunen en de vetstofwisseling te bevorderen.
Deze veelzijdige plant wordt vooral gebruikt als specerij in de Indiase keuken. De aromatische bladeren van fenegriek worden ook toegepast om de bittere smaak van medicijnen te maskeren. Oorspronkelijk afkomstig uit het Middellandse Zeegebied, heeft fenegriek later ook populariteit verworven in Azië. 
Fenegriek is rijk aan essentiële mineralen zoals ijzer en koper. Bovendien bevat het saponinen en coumarinen, waarbij coumarinen bekend staan om hun aangename hooi-achtige geur.

De fijnspar (Picea abies) behoort tot de dennenfamilie (Pinaceae) en is inheems in Noord- en Centraal-Europa. Het is een imposante conifeer die tot wel 50 meter hoog kan worden.
Deze boom is eenhuizig en heeft een smalle, kegelvormige kroon. Sparren die op lagere hoogten groeien, hebben doorgaans bredere kronen om minder last te hebben van sneeuwophoping. De twijgen zijn roodachtig tot oranjebruin, terwijl de knoppen glad, bruin en puntig zijn. De naalden zijn donkergroen aan alle zijden en omringen de twijgen. Ze zijn stijf, scherp gepunt, hebben een vierkante doorsnede en kunnen 1 tot 2,5 cm lang worden. De levensduur van de naalden kan oplopen tot 5 tot 7 jaar.

De grove den (Pinus sylvestris) behoort tot de dennenfamilie (Pinaceae) en kan een respectabele leeftijd van 200 tot 300 jaar bereiken, dankzij zijn rijke harsinhoud.
In fytotherapie worden de naalden en knoppen van de grove den gebruikt vanwege hun inhoud van tannines, flavonoïden en vitaminen. De oleohars van deze boom is rijk aan terpentijn. Deze soort staat bekend om zijn overvloedige monoterpenen, zoals α-pineen, β-pineen en limoneen, die een etherische olie vormen met slijmoplossende, antiseptische, decongestieve, venolymfatische en ontstekingsregulerende eigenschappen.

De grove den (Pinus sylvestris) behoort tot de dennenfamilie (Pinaceae) en kan een respectabele leeftijd van 200 tot 300 jaar bereiken, dankzij zijn rijke harsinhoud.
In fytotherapie worden de naalden en knoppen van de grove den gebruikt vanwege hun inhoud van tannines, flavonoïden en vitaminen. De oleohars van deze boom is rijk aan terpentijn. Deze soort staat bekend om zijn overvloedige monoterpenen, zoals α-pineen, β-pineen en limoneen, die een etherische olie vormen met slijmoplossende, antiseptische, decongestieve, venolymfatische en ontstekingsregulerende eigenschappen.

De hondsroos (Rosa canina) is een inheemse rozensoort in de Benelux, te vinden in Europa, Noordwest-Afrika en West-Azië. In Noord-Amerika is deze soort geïntroduceerd.
Het is een grote, rechtopgroeiende struik die 1-4 meter hoog kan worden, met lange, boogvormige takken die soms overhangen. De bladeren en takken zonder klieren zijn groen, soms met een roodachtige tint.
De hondsroos bloeit van juni tot juli met bloemen van 3,5 tot 4,5 centimeter groot, meestal lichtroze maar soms wit, en ze groeien in groepen van één tot tien.
Na de bloei ontwikkelt zich een rozenbottel, een vlezige bloembodem met nootachtige vruchten erin. De rozenbottel is ovaal of eirond, rood-oranje van kleur, en meet 1-2,5 cm lang en 1-1,8 cm breed.

Hop (Humulus lupulus), ook bekend als de "natuurlijke rustgever", dankt zijn naam mogelijk aan het Latijnse woord lupus (wolf). Het wordt traditioneel gebruikt om de nachtrust te bevorderen en is geliefd bij vrouwen in de overgang vanwege zijn kalmerende eigenschappen en ondersteuning bij een regelmatige menstruatiecyclus.
De heilzame eigenschappen van hop zijn te danken aan een combinatie van polyfenolen met fyto-oestrogene effecten, flavonoïden, kaliumzouten, B-vitamines en aminozuren. Het ondersteunt niet alleen de hormonale balans tijdens de overgang, maar helpt ook bij spijsverteringsproblemen en bevordert een gezonde cholesterolspiegel.

IJslands mos (Cetraria islandica, basioniem: Lichen islandicus) is een struikvormig korstmos behorend tot de familie Parmeliaceae (schildmosachtigen). Deze soort is uiterst zeldzaam in Nederland en staat op de Nederlandse Rode Lijst als ernstig bedreigd.
Aan het korstmos werd een geneeskrachtige werking toegeschreven. Ze werd daarvoor in zijn geheel verzameld. Hoewel het in de oudheid niet als medicinaal bekend stond, maakte het pas in de 17e eeuw zijn intrede in de geneeskunde. Het werd gebruikt voor huiduitslag, wonden, verzweringen en verschillende longaandoeningen zoals bronchitis. 

De jeneverbes (Juniperus communis) is rijk aan vitamine C en antioxidanten, die van nature voorkomen in zijn bessen. Deze antioxidanten beschermen onze lichaamscellen tegen schadelijke invloeden zoals vervuiling en zonlicht. Bovendien ondersteunen ze de spijsvertering en dragen ze bij aan een gezonde nierfunctie en vochthuishouding.
De jeneverbes is een conifeer die inheems is in Europa, Azië en Amerika. Deze boom draagt tegelijkertijd bloemen en bessen, die groen en zwart kunnen zijn. De naam Juniperus is afgeleid van het Keltische woord 'juneprus', wat ruw, stekelig of bitter betekent, en 'communis' betekent gewoon. Al sinds de oudheid worden de bessen door Grieken en Romeinen gebruikt vanwege hun gezondheidsvoordelen.

De bloemen van kaasjeskruid (Malva) staan bekend om hun natuurlijke rijkdom aan slijmstoffen, die een verzachtend effect hebben op de slijmvliezen van de luchtwegen. Gorgelen met kaasjeskruidthee kan helpen bij heesheid en andere keelklachten. Daarnaast kan kaasjeskruid uitwendig worden toegepast bij eczeem en zweren.
Kaasjeskruid behoort tot de familie Malvaceae en omvat dertig soorten kruidachtige planten die voorkomen in gematigde, subtropische en tropische regio's van Afrika en Eurazië. De vrucht van het kaasjeskruid is een splitvrucht en dankt zijn naam aan de platte ronde vorm, vergelijkbaar met een kaasje, door de aaneengesloten zaden.

Echte kamille, ook bekend als Matricaria chamomilla of Matricaria recutita, is inheems in heel Europa en wordt op grote schaal geteeld in landen als Hongarije en Oost-Europa. De oude Egyptenaren vereerden kamille als de bloem van de zonnegod Ra. Het kruid staat bekend om zijn ondersteunende werking op het immuunsysteem, verzachtende effect op de luchtwegen en bevorderende werking op de spijsvertering. Bovendien wordt kamille vaak gebruikt als natuurlijk kalmeringsmiddel en om een goede nachtrust te bevorderen.

Korianderzaad wordt al duizenden jaren gebruikt om de spijsvertering en darmgezondheid te ondersteunen, en deze traditie blijft tot op de dag van vandaag voortduren. Mensen die hun immuunsysteem willen versterken, hebben een voorkeur voor korianderzaad. Bovendien heeft korianderzaad een gunstig effect op het hart en het zenuwstelsel.
Koriander is een kruid dat rijk is aan waardevolle stoffen. Zowel de bladeren als de zaden bevatten vitamine A, C, K en foliumzuur, evenals mineralen zoals ijzer, mangaan, kalium, magnesium en calcium. De zaden zijn vooral rijk aan etherische oliën zoals linalool, kamfer, gammaterpineen en geranylacetaat. De zaden zijn de belangrijkste bron van voedingsstoffen.

Kruidnagel (Syzygium aromaticum) is de gedroogde, geurige bloemknop van de kruidnagelboom. Het belangrijkste actieve bestanddeel is eugenol, dat ook de antioxidante eigenschappen van kruidnagel bevordert. Kruidnagel staat bekend om zijn antioxidante werking en ondersteunt een gezonde spijsvertering. Bovendien verbetert het de bloedcirculatie en verzacht het de keel.

Lavendel (Lavandula) is een geslacht van dwergstruiken behorend tot de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). Deze planten worden vaak in tuinen aangeplant vanwege hun paarse bloemen en heerlijke geur.
Een belangrijke reden voor het kweken van lavendel is de lavendelolie die gewonnen wordt uit de paarse bloemen. Deze olie wordt veel gebruikt als geurstof in cosmetische producten zoals zeep en parfum, en ook in de aromatherapie.
In de keuken worden lavendelbloemen gebruikt, vooral als onderdeel van Provençaalse kruidenmengsels. Ze kunnen zowel vers als gedroogd worden gebruikt om verschillende gerechten op smaak te brengen, zoals Franse kazen, wortels en tomaten.

Lijnzaad is rijk aan omega 3-vetzuren, met een indrukwekkend gehalte van 55% alfa-linoleenzuur (ALA). Daarnaast bevat het tocoferolen, carotenoïden, mineralen en lignanen (fytosterolen). Ook is ongeveer 20% van zijn vetzuur omega 9 (oliezuur). Het Voedingscentrum benadrukt de gunstige effecten van omega 3-vetzuren op het hart en de bloedvaten. De vlasplant (Linum usitatissimum), waaruit lijnzaad wordt geoogst, is wereldwijd verspreid en de mensheid gebruikt al sinds 7000 voor Christus lijnzaad.

Mariadistel (Silybum marianum), ook bekend als mariadistel of melkdistel, is een stekelige plant afkomstig uit het Middellandse Zeegebied, maar die ook in ons gebied groeit. Het behoort tot de composietenfamilie. Al eeuwenlang wordt mariadistel gebruikt als een natuurlijk middel om de lever- en galfunctie te ondersteunen. Het kan worden gebruikt als onderdeel van een reinigingskuur om de lever te helpen bij het ontgiftingsproces.
De zaden van de mariadistel bevatten silymarine, een krachtige antioxidant. Silymarine stimuleert de lever bij het natuurlijke ontgiftingsproces en ondersteunt zo de leverfunctie.

De meidoorn (Crataegus), is een natuurlijke bron van weldadige stoffen. De bloemen, bladeren en in mindere mate de bessen van de meidoorn bevatten een rijke verscheidenheid aan componenten, waaronder flavonoïden, procyanidines, vitamine C, tannines, glycosiden en antioxidanten. Deze stoffen hebben gunstige effecten op het hart en dragen bij aan een gezonde levensstijl. Meidoorn staat bekend om zijn kalmerende eigenschappen en ondersteunt een natuurlijke, diepe slaap.

Monnikspeper (Vitex agnus castus L.) groeit natuurlijk in landen rond het Middellands Zeegebied. Het staat bekend als monnikspeper of chaste tree berries en wordt gewaardeerd als kruid in deze regio.
Ooit gebruikten monniken die de gelofte van kuisheid hadden afgelegd dit kruid om hun fysieke verlangens te onderdrukken, vanwege het vermeende temperende effect op het libido. Dit verklaart de Nederlandse naam monnikspeper.
Tegenwoordig is Vitex agnus vooral populair bij vrouwen die hun hormonale systeem rond de menstruatie of menopauze willen ondersteunen. Het kan ongemakken tijdens de menstruatie verlichten en helpt ook bij overgangsverschijnselen zoals opvliegers, stemmingswisselingen en prikkelbaarheid. Bovendien draagt vitex agnus bij aan een goede geestelijke balans.