A, B, C, .... X, Y, Z

Solidago virgaurea, ook bekend als Echte Guldenroede of goldenrod, is een inheemse plant die van oudsher in Europa en Azië groeit. In vroegere tijden was deze goudgele bloem een vast onderdeel van de Hollandse kruidentuin. De gele bloemen werden traditioneel op grote schaal gedroogd en vermalen tot basis voor verf.
Solidago ondersteunt de nieren en hun functie. Het kan gebruikt worden bij ongemakken voorafgaand aan de menstruatie en bij overgangsverschijnselen. Daarnaast helpt solidago bij het soepel houden van de gewrichten, versterkt het de weerstand en draagt het bij aan een goede geestelijke balans.

Hartgespan (Leonurus cardiaca) is een geurige vaste plant die behoort tot de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). Van oorsprong uit Centraal-Azië, heeft deze plant zich over de hele wereld verspreid.
De bladeren zijn geschikt voor het kruiden van erwten- en linzensoep, en werden vroeger ook gebruikt bij het brouwen van bier. Al eeuwenlang wordt deze plant gebruikt vanwege zijn medicinale eigenschappen bij hartklachten en spierkrampen.
De plant groeit tot een hoogte van 30-90 cm en vormt wortelstokken en vierkante stengels met verspreide beharing. De bladeren, die middelgroen van kleur zijn, hebben drie tot zeven lobben en zijn aan de onderkant donzig behaard.

Echte heemst (Althaea officinalis) behoort tot de kaasjeskruidfamilie (Malvaceae) en is wereldwijd verspreid door menselijke activiteit, vooral naar gebieden met geschikte bodem, vochtigheid en klimaat.
Het zetmeel in de wortel, vermengd met eiwitachtige stoffen, werd vroeger gebruikt bij het maken van marshmallows en spekken. De bladeren kunnen gekookt worden gegeten en de bloemen zijn rauw te gebruiken in salades.
Heemstwortel heeft een verzachtende werking op de luchtwegen (bron WHO) en wordt het gebruikt in hoestsiropen.

Heermoes (Equisetum arvense), ook bekend als paardenstaart vanwege zijn uiterlijk, behoort tot de paardenstaartfamilie. Het staat bekend om zijn ondersteunende eigenschappen voor de huid, het haar en de nagels, en het biedt voordelen voor de lever en de bloedvaten. Heermoesextract heeft een natuurlijk kalmerend effect en bevordert een gezonde vochtbalans.
Deze plant gedijt in verschillende omgevingen, zoals weiden, langs wegen, op woeste gronden en tegen hellingen. Heermoes is een van de oudste plantensoorten op aarde, die al 390 miljoen jaar bestaat. Dankzij zijn diepe wortels kan heermoes mineralen uit de diepten van de aarde halen. Daarom zit heermoes boordevol waardevolle stoffen, waaronder mineralen, vezels en silicium.

De Hibiscus (Hibiscus sabdariffa) wordt traditioneel gebruikt in warme en koude dranken, als smaak- en kleurstof in de voedingsindustrie, en als kruidenmiddel vanwege zijn vermogen om vermoeidheid te verminderen en de gezondheid van het hart en de bloedvaten te bevorderen.
Hibiscus sabdariffa L. is een eenjarige struik die meer dan twee meter hoog kan worden. De struik heeft meestal gladde, rode stengels en crème- of lichtgele bloemen die roze worden wanneer ze verwelken aan het einde van de dag. Op dat moment groeit er een kenmerkende rode kelk aan, die vlezig, knapperig en sappig is. Deze kelk wordt bruin en barst open als hij droog en uitgegroeid is. Zowel de bloemkelk, stengels als bladeren hebben een zure smaak die doet denken aan cranberries.

Hyssop (Hyssopus officinalis) behoort tot de lipbloemenfamilie (Lamiaceae) en is een kruid met waardevolle etherische oliën.
Deze opvallende struik bereikt een hoogte van 30 tot 60 cm en heeft een houtachtige basis met opgaande takken. De donkergroene lancetvormige bladeren zijn ongeveer 2 tot 2,5 cm lang. Tijdens de bloeiperiode, van juli tot september, produceert hyssop kleine blauw/lila-achtige lipbloemen die in kransen groeien, hoewel sommige exemplaren wit of roze kunnen zijn.

De iep (Ulmus), ook bekend als olm, is een geslacht van loofbomen. Deze bomen hebben veernervige bladeren met een gezaagde of dubbelgezaagde bladrand. Ze bloeien voordat de bladeren verschijnen, met kleine groene bloemdekjes waarvan de slippen met elkaar vergroeid zijn. Boven de bloemdekjes staan de meeldraden met paarse helmhokken en de stamper. De zaden van de iep zijn afgeplat en hebben een brede, gevleugelde rand. Iepen gedijen het best op tamelijk voedselrijke, vochtige en kalkrijke grond.

IJzerhard (Verbena officinalis) is een plant die behoort tot de Verbena-familie. Het is een overblijvende kruidachtige plant, soms eenjarig, met een dunne, rechtopstaande stengel die tot 100 cm hoog kan worden, waarbij de onderkant van de stengel verhout. De bladeren van ijzerhard zijn behaard en kunnen verschillende vormen aannemen. Deze plant heeft geen opvallende geur en smaakt rauw en onbehandeld bitter.
De bloemen van ijzerhard verschijnen in aarvormige clusters in de bladoksels. Ze zijn trompetvormig en variëren in kleur van zachtroze tot violet. De bloeiperiode strekt zich uit van juni tot in de herfst. De bloemaren zijn slank maar toch stevig en buigzaam. De vrucht van ijzerhard is een splitvrucht.

Indische Wierook (Boswellia serrata) is een middelgrote tot grote bladverliezende boom met een licht open kroon en takken die licht overhangen. Deze boom behoort tot de familie Burseraceae en komt van nature voor in India en het Punjabgebied.
Uit de hars van de boom wordt Indische wierook gewonnen. Extracten van Boswellia serrata zijn klinisch onderzocht bij artrose en gewrichtspijnen, waarbij een lichte verbetering van pijn en functioneren werd vastgesteld. In de traditionele ayurveda wordt het gebruikt bij diabetes.
Boswellia serrata produceert verschillende vormen van boswelliazuren, zoals β-boswelliazuur, acetyl-β-boswelliazuur, 11-keto-β-boswelliazuur en acetyl-11-keto-β-boswelliazuur. 

De Japanse Notenboom (Ginkgo biloba), staat ook bekend als de Japanse tempelboom en wordt al eeuwenlang gebruikt in de traditionele Chinese kruidengeneeskunde. Ginkgo biloba wordt toegepast om de bloedcirculatie te verbeteren, om de concentratie te bevorderen en het geheugen te ondersteunen. De belangrijkste bestanddelen van ginkgo biloba zijn (bio)flavonoïden (flavonglycosiden), bilobaliden en ginkgoliden (terpeenlactonen).
Het is een unieke loofboom die wordt beschouwd als een soort zonder directe familiebanden. Charles Darwin noemde de ginkgo biloba een 'levend fossiel', omdat hij al zo'n tweehonderdvijftig miljoen jaar bestaat. Van oorsprong komt de ginkgo uit China.

De Kaapse geranium, ook bekend als Pelargonium sidoides, is een Zuid-Afrikaanse geraniumsoort die al eeuwenlang deel uitmaakt van de inheemse kruidenkennis. De lokale bevolking noemt het 'umckaloabo'. Deze plant gedijt in het wild tussen hoog gras en aromatische bloembedden op de hellingen van de Kaapse kust. Het heeft zachte, fluwelen grijsgroene bladeren en diep magentakleurige bloemen. De gedroogde en vermalen wortelstokken zijn donkerrood van kleur. Ze hebben een verzachtende invloed op de luchtwegen en daarmee geschikt om ondersteuning te bieden bij luchtweg problemen.

Kaneel (Cinnamomum) is al eeuwenlang bekend vanwege haar vele toepassingen. Het wordt gewonnen uit de schors van de Cinnamomum verum-boom, waarbij een deel van de schors zorgvuldig wordt losgesneden en de ruwe buitenkant wordt verwijderd met een mes. Uit de binnenkant van de schors worden de bekende kaneelstokjes of kaneelpoeder gemaakt. Kaneel wordt al eeuwenlang gewaardeerd, zowel in culinaire als in kruidenkundige kringen.
In Aziatische culturen wordt dit kruid al eeuwenlang gebruikt vanwege zijn veelzijdige toepassingen. Het heerlijke aroma van kaneel wordt bepaald door vluchtige oliën, waarvan cinnamaldehyde de meest voorkomende is. Daarnaast bevat kaneel ook stoffen zoals eugenol, coumarinen, tannines, OPC’s en terpenen.

Cat's claw (Uncaria tomentosa) is een klimplant die oorspronkelijk uit het Amazonegebied van Brazilië en Peru komt. Het wordt hoog gewaardeerd in het Peruaanse Amazonegebied en behoort tot de beschermde soorten. Deze plant wordt vaak het 'heilige kruid van het regenwoud' genoemd vanwege zijn betekenis. De naam 'kattenklauw' of 'katsklauw' is afgeleid van de kleine klauwachtige doornen aan de basis van de bladeren, die lijken op de klauwen van een kat. Deze klauwen helpen de wijnstok om zichzelf rond bomen te wikkelen en te klimmen tot wel honderd meter hoog!

Kleefkruid (Galium aparine) behoort tot de sterbladigenfamilie (Rubiaceae). Deze plant staat bekend om haar vermogen om zich vast te klampen aan voorwerpen die ermee in aanraking komen, dankzij de talrijke haakjes op zowel de stengel als de vruchten. Hierdoor blijven planten en vruchten hangen in de vacht van dieren, wat resulteert in een wijdverspreide verspreiding over grote afstanden.
De bladeren van kleefkruid zijn het breedst boven het midden en hebben één centrale nerf. Ze groeien in kransen van zeven bij elkaar. Ook deze bladeren hebben haakjes, zij het minder dan de rest van de plant. De stengel is verdikt aan de toppen.

Knoflook (Allium sativum) heeft een gunstige invloed op de bloedsomloop en de lever, terwijl het ook het immuunsysteem ondersteunt en de bloedsuikerspiegel reguleert.
Knoflook behoort tot de lookachtigen en produceert in het voorjaar een bebladerde, ronde bloemschacht vanuit de bol. Het is een van de oudste planten in de kruidenkunde. Hoewel het gewaardeerd wordt om zijn smaak, staat knoflook ook bekend om zijn sterke geur.

Kattensnor (Orthosiphon aristatus), ook wel bekend als Kumis Kutjing, heeft al eeuwenlang een belangrijke rol gespeeld in de Ayurvedische geneeskunde vanwege zijn heilzame eigenschappen bij de behandeling van urineweginfecties.
Deze plant behoort tot de Lamiaceae-familie en gedijt voornamelijk in tropische en subtropische gebieden, met een voorkeur voor locaties zoals wetlands, langs rivieren en moerassen, vooral in Zuidoost-Azië, met name Maleisië en Java. De naam "kattensnor" is afgeleid van de witte of lila bloemen met opvallende, draadvormige meeldraden, soms wel 3 cm lang.

De lange zonnedauw (Drosera longifolia) is een meerjarige vleesetende plant behorend tot de zonnedauwfamilie (Droseraceae).
De plant groeit tot een hoogte van 5-20 cm en vormt een rozet van bladeren. De bladeren hebben lange stelen en zijn opstaand, langwerpig tot lancetvormig, met de breedste punt boven het midden. Ze zijn bedekt met talloze rode, kleverige tentakels die klierweefsel bevatten. Deze tentakels vangen kleine insecten zoals Simuliidae. Zodra een insect de tentakels raakt, rolt het blad zich om het insect en scheidt verteringsenzymen af. De vrijgekomen voedingsstoffen, waaronder stikstof, worden door de plant geabsorbeerd.
De plant ontkiemt in het voorjaar en bloeit in juli en augustus met drie tot acht witte bloemen, die alleen bij zonneschijn opengaan.

Lavas, ook wel bekend als de maggiplant, is een vaste plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae). De naam "maggiplant" verwijst naar de sterke geur, die doet denken aan het maggi-aroma. Het kruid is echter geen ingrediënt van het originele Maggi-recept.
Oorspronkelijk afkomstig uit Zuidoost-Azië en Iran, verspreidden de Romeinen lavas door heel Europa tijdens hun veroveringstochten. Tegenwoordig groeit de plant in grote delen van Europa en Noord-Amerika en komt ze incidenteel voor in het noorden van Thailand.

Lievevrouwebedstro (Galium odoratum; synoniem: Asperula odorata) is een meerjarige, winterharde kruidachtige plant behorend tot de sterbladigenfamilie (Rubiaceae).
Het gebruik van lievevrouwebedstro in kruidengeneeskunde is bekend, maar vanwege het gehalte aan cumarinen is voorzichtigheid geboden vanwege mogelijke effecten op de bloedstolling en teratogene effecten. In de moderne geneeskunde wordt het niet meer toegepast.
In vroeger tijden had lievevrouwebedstro diverse toepassingen, zoals het geven van geur aan kleding en het verrijken van de smaak van wijn. Het stond ook bekend als een "antimagisch" kruid, dat gebruikt werd om kwade geesten af te weren. Het werd bijvoorbeeld in bundels bij ramen en deuren gehangen om de woning te beschermen tegen de pest. 

De lindeboom (Tilia) is inheems in de Benelux en staat bekend om zijn opmerkelijke levensduur, die gemakkelijk de 1000 jaar kan overstijgen. Deze majestueuze boom kan een hoogte bereiken van wel 20 tot 30 meter, afhankelijk van zijn groeicondities. De Latijnse benaming voor de lindeboom is Tilia.
Hoewel de lindeboom wijdverspreid is in Europa, komt hij niet voor in het meest noordelijke en zuidelijke deel van het continent. Buiten Europa wordt de linde ook in delen van Azië aangetroffen, maar in veel mindere mate.
De boom bloeit in de maanden juni en juli. De lindebloei produceert veel honing, van de bloemen kan men kruidenthee maken.

Longkruid, behorend tot het geslacht Pulmonaria in de familie van ruwbladigen (Boraginaceae), dankt zijn botanische naam aan het Latijnse woord 'pulmo', wat 'long' betekent. Dit komt vanwege de gelijkenis die men zag tussen de tekening op de bladeren van het gevlekt longkruid en (zieke) menselijke longen. Volgens de signatuurleer werd de plant vroeger gebruikt als middel bij longaandoeningen vanwege deze overeenkomst. De Nederlandse naam 'longkruid' is rechtstreeks afgeleid van de botanische naam, en deze benaming komt ook voor in verschillende andere West-Europese talen.

In de kruidengeneeskunde worden gedroogde maïsharen, ook wel stempels genoemd, gebruikt. Wanneer vers, zijn deze haren groen van kleur, maar eenmaal gedroogd worden ze donkerbruin tot zwart.
Maïshaar, ook bekend als maïsbaard, kan een gunstige effecten hebben op de vochthuishouding, blaasontsteking (verzachtend) en irritatie van de urinewegen (verzachtend).

Mannetjesereprijs (Veronica officinalis) is een vaste plant die een dichte zode vormt en behoort tot de weegbreefamilie (Plantaginaceae). Van nature komt deze plant voor in Eurazië.
De plant bereikt een hoogte van 10-50 cm en heeft stengels die zich horizontaal verspreiden en vervolgens naar boven toe omhoog groeien. De stengels zijn gelijkmatig behaard. De bladeren, kortgesteeld, zijn elliptisch of omgekeerd eirond van vorm, met licht getande of gezaagde randen.
Mannetjesereprijs bloeit van mei tot augustus met lichtblauwe bloemen, die donker geaderd zijn en een grootte hebben van 6-8 mm. Er zijn ook varianten van de plant met donkerblauwe, roze of witte bloemen. De bloemen groeien in trossen.

De maretak (Viscum album) is een groenblijvende plant behorend tot de sandelhoutfamilie, bekend onder verschillende namen zoals mistletoe, mistel, of vogellijm. Van nature komt de maretak voor in Europa, Noordwest-Afrika, West- en Centraal-Azië. Het is een halfparasiet die in het wild gedijt op talloze soorten gastheren.
Door de eeuwen heen is de maretak verweven geraakt met talrijke legenden en symbolische betekenissen. Voor de druïden was de maretak van een eik heilig en werd deze geassocieerd met het inluiden van het nieuwe jaar, symbolisch voor vruchtbaarheid en geluk. In de Noorse mythologie staat de maretak symbool voor vrede en liefde, waarbij mensen die elkaar eronder ontmoeten elkaar kussen als teken van deze vrede en liefde.