Vitamine A
Vitamine A ook axeroftol genoemd kent 2 vormen. Caroteen wat van plantaardige oorsprong en wateroplosbaar is. En retinol, van dierlijke oorsprong en vetoplosbaar.
Carotenoïden
Carotenoïden zijn een groep van voedingstoffen die vooral voorkomen in groenten en fruit. Ze hebben kleurende eigenschappen, die belangrijk zijn door de beschermende werking tegen oxidatieschade. Deze heilzame werking is te danken aan deze antioxidatieve eigenschappen. Ze werken samen met andere vitaminen zoals vitamine E en vitamine C. Deze antioxidanten vangen de vrije radicalen weg waardoor er minder oxidatieve stress is.
De antioxidatieve werking van carotenoïden kunnen onder andere de degeneratie van de ogen tegengaan. De voedingstoffen zeaxanthine en luteïne beschermen ook de gele vlek in het oog. De schade die ontstaat komt door te veel licht en Uv-licht. De onverzadigde vetzuren in de lichtgevoelige cellen in het netvlies raken beschadigd. De carotenoïden gaan juist de lipideperoxidatie tegen. De inname van carotenoïden verkleint ook het risico op ernstige ouderdomsslechtzienheid. Ook blijkt uit onderzoek dat mensen met een te laag carotenoïden gehalte in het bloed vijf maal meer kans hebben om staar op te lopen. Ook het risico op kanker blijkt uit onderzoek af te nemen door een gecombineerde inname van verschillende carotenoïden.
Bètacaroteen wordt ook wel provitamine A genoemd. Bètacaroteen is de voorloper van vitamine A. Het lichaam is in staat om in de dunne darm bètacaroteen om te zetten in vitamine A. Deze omzetting verloopt niet altijd optimaal, omdat er vaak tekorten zijn van enkele cofactoren zoals vitamine C en mineralen zoals zink, jodium en ijzer. Daarnaast spelen nog andere stoffen een rol zoals zuurstof en schildklierhormonen. Een ander probleem kan zijn dat het lichaam bètacaroteen eerst als antioxidant gebruikt waardoor er te weinig overblijft om vitamine A te produceren.
Bètacaroteen is een krachtig lipofiele antioxidant. Dit komt door zijn zeer krachtige lipofiele, vetoplosbare, eigenschap. Bètacaroteen heeft een zeer brede werking en kan hierdoor veel radicaalsoorten bestrijden. Waaronder het zeer schadelijke peroxylradicaal wat ontstaat bij lipideperoxidatie. Het beschermd tegen de degeneratie van cellen en weefsels. Een voorbeeld zijn de bloedvatwanden. Het verlaagd het risico op hart- en vaatziekten. Verder werkt het afweerverhogend doordat het de afweerstof interferon activeert.
Vitamine A: Retinol
Vitamine A is voornamelijk belangrijk voor ons immuunsysteem en bij de ontwikkeling en instandhouding van cellen en weefsels. Vitamine A stimuleert de thymusklier, waardoor het immuunsysteem wordt geactiveerd. Verder speelt vitamine A een rol bij de celdifferentiatie. Het speelt ook een rol bij het voorkomen van luchtweginfecties, conditie van de slijmvliezen, nagels, haren en botgroei. Tekorten aan vitaminen A kunnen leiden tot een niet goed functionerend immuunsysteem wat op zijn beurt weer kan leiden tot infectieziekten. Andere gebreks-symptomen kunnen zijn nachtblindheid, ruwe en droge huid tot vertraagde groei bij kinderen. Maar ook tot botafwijkingen en weinig weerstand tegen verkoudheden en griep.